Υπερψηφίστηκε στην Ολομέλεια της Βουλής ο νέος δικαστικός χάρτης της χώρας
Εγκρίθηκε χθες (Μ. Τετάρτη 1/5) από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Δικαιοσύνης».
Στην ονομαστική ψηφοφορία επί της αρχής και επί των επίμαχων άρθρων για το νέο δικαστικό χάρτη της χώρας, και για τις αρμοδιότητες της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, 158 βουλευτές της ΝΔ ψήφισαν «ναι», ενώ 141 βουλευτές από την αντιπολίτευσης καταψήφισαν το νομοσχέδιο, σε σύνολο 299 ψηφισάντων. Εξαίρεση απετέλεσε το άρθρο 12, που συγκέντρωσε πλειοψηφία 190 βουλευτών (της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ανεξάρτητου Μπ. Μπαράν), και αφορούσε στη «μεταφορά διαχειριστικών αρμοδιοτήτων από τους προϊσταμένους πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων και εισαγγελιών στο Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων».
Οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου
Με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης ενοποιείται ο πρώτος βαθμός δικαιοδοσίας με την αναβάθμιση των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, ώστε να λειτουργεί ταχύτερα και αποτελεσματικότερα η Δικαιοσύνη. Με την ενοποίηση διπλασιάζεται η «δεξαμενή» των δικαστών και θα υπάρχουν συνολικά 2.100 πρωτοδίκες που θα συμβάλουν στην ταχύτερη έκδοση των πρωτοβάθμιων αποφάσεων, ενώ οι δικαστικοί σχηματισμοί της χώρας θα μειωθούν από 217 σε 111.
Η συνδυασμένη απόδοση όλων πλέον των πρωτοβάθμιων δικαστών (ειρηνοδικών και πρωτοδικών) εκτιμάται ότι μετά την ενοποίηση μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 17%. Επίσης, το ποσοστό εκκαθάρισης των νέων πρωτοδικείων (περαιωθείσες προς εισερχόμενες υποθέσεις) αναμένεται να αυξηθεί μέχρι και 24% μετά την ενοποίηση.
Βασικός κανόνας της χωροταξικής κατανομής των δικαστηρίων είναι ότι κάθε Περιφερειακή Ενότητα θα έχει στην πρωτεύουσά της την κεντρική έδρα Πρωτοδικείου, στην οποία υπάγεται το σύνολο πλέον των πρωτοβάθμιων δικαστών. Προβλέπονται, επίσης, παράλληλη και περιφερειακή έδρα Πρωτοδικείου, σε περιοχές όπου υπάρχουν ανάγκες.
Τι ισχύει με τα Πρωτοδικεία στην Αττική
Στην Αθήνα το Πρωτοδικείο «σπάει» στα δύο. Ειδικότερα, τίθεται σε εφαρμογή ο διαχωρισμός του Πρωτοδικείου Αθηνών (υπό ενιαία διοίκηση) σε ποινικό, που θα στεγαστεί στην Ευελπίδων, και πολιτικό με έδρα στη Λουκάρεως, στο κτήριο που στεγάζονται σήμερα το Ειρηνοδικείο Αθηνών και τμήμα του Πρωτοδικείου.
Στην Αθήνα θα λειτουργήσουν από 16/9/2024 τρία περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρες το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι με πλήρη αρμοδιότητα από 1/1/2026. Μέχρι τότε θα λειτουργούν ως περιφερειακές έδρες Πρωτοδικείων με την καθ’ ύλην αρμοδιότητα των πρώην Ειρηνοδικείων (20.000 ευρώ). Αντίστοιχα, στον Πειραιά θα λειτουργήσουν τρία περιφερειακά Πρωτοδικεία με έδρες την Καλλιθέα, την Ελευσίνα και τον Πόρο.
Οι ενστάσεις δήμων και φορέων άλλαξαν την απόφαση για την περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου στη Δυτική Αττική
Σημειώνεται ότι το τελευταίο διάστημα υπήρξε πλήρης ανατροπή σκηνικού σχετικά με το θέμα ορισμού της μίας εκ των τριών περιφερειακών εδρών του Πρωτοδικείου Πειραιά, καθώς στο προωθούμενο σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης αναθεωρήθηκε η αρχική πρόταση που προέβλεπε την εγκατάσταση στα Μέγαρα της νέας δικαστικής υπηρεσίας, με την ηγεσία του υπουργείου να ενστερνίζεται τις σοβαρές ενστάσεις που διατυπώθηκαν και να επιλέγεται εν τέλει η Ελευσίνα.
Υπενθυμίζεται ότι όλο αυτό το διάστημα υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση αλλά και αντιδράσεις από τους Δήμους Ελευσίνας, Μάνδρας – Ειδυλλίας και Ασπροπύργου, φορείς και δικηγόρους της ευρύτερης περιοχής, προκειμένου να αναιρεθεί η πρόταση του υπουργείου Δικαιοσύνης στο προωθούμενο νομοσχέδιο.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης φαίνεται να αναγνώρισε την επιρροή που άσκησε η παρέμβαση των πολιτών στη διαβούλευση, σημειώνοντας στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης του νομοσχεδίου που κατατέθηκε στη Βουλή ότι: «Στο άρθρο 6 υιοθετήθηκαν σχόλια σχετικά με τον ορισμό επιπλέον περιφερειακών εδρών πρωτοδικείων, λόγω μεγάλων χιλιομετρικών αποστάσεων, επαρκών κτιριακών υποδομών και μεγάλου αριθμού εξυπηρετούμενων πολιτών. Χαρακτηριστικά, υιοθετήθηκαν τα σχόλια περί ορισμού του Ειρηνοδικείου Ελευσίνας ως περιφερειακής έδρας του Πρωτοδικείου Πειραιά».
Αξίζει να σημειωθεί ότι καθοριστική ήταν και η συμβολή εκ μέρους του Ελευσίνιου αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών, Θοδωρή Λιβάνιου, ο οποίος αφουγκραζόμενος τις ανησυχίες αλλά κυρίως την τεκμηριωμένη επιχειρηματολογία των τοπικών φορέων του Θριασίου Πεδίου, βοήθησε να διορθωθεί η αρχική αστοχία που υπήρχε στο -υπό διαβούλευση- νομσοχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τη συμβολή του κ. Λιβάνιου αναγνώρισαν τόσο ο δήμαρχος Μάνδρας – Ειδυλλίας, Αρμόδιος Δρίκος, εκφράζοντας δημόσια τις ευχαριστίες του «για τις μεστές ενέργειες του χωρίς τυμπανοκρουσίες», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, όσο και ο πρώην δήμαρχος Ελευσίνας Αργύρης Οικονόμου.
Αναλυτικά, τι προβλέπεται στο άρθρο 6 του νομοσχέδιου του υπουργείου Δικαιοσύνης, σχετικά με την αναδιάρθρωση πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων πρώτου βαθμού και καθορισμός της κατά τόπον αρμοδιότητάς τους:
ε) Στην Περιφέρεια Αττικής, διατηρούνται τα Πρωτοδικεία Αθηνών και Πειραιώς, ως έδρες πρωτοδικείων, καθώς και οι Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθηνών και Πειραιώς. Στο Πρωτοδικείο Αθηνών ιδρύεται ποινικό τμήμα. Στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Αθηνών εμπίπτουν οι Δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων Ανατολικής Αττικής, Βορείου Τομέα Αθηνών, Κεντρικού Τομέα Αθηνών και οι Δήμοι Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Ιλίου, Πετρούπολης και Περιστερίου της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικού Τομέα Αθηνών, καθώς και ο Δήμος Φυλής της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής. Στην περιφέρεια του Πρωτοδικείου Πειραιώς εμπίπτουν οι Δήμοι των Περιφερειακών Ενοτήτων Πειραιώς, Δυτικής Αττικής πλην Δήμου Φυλής, Νήσων Αττικής και Νοτίου Τομέα Αθηνών, καθώς και οι Δήμοι Αγίας Βαρβάρας, Αιγάλεω και Χαϊδαρίου της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικού Τομέα Αθηνών. Τα Ειρηνοδικεία Αθηνών, Πειραιώς, Αιγίνης, Αμαρουσίου, Αχαρνών, Ελευσίνας, Καλαυρίας (Πόρος), Καλλιθέας, Κρωπίας, Κυθήρων, Λαυρίου, Νέας Ιωνίας, Νικαίας, Ιλίου, Μαραθώνος, Μεγάρων, Περιστερίου, Σαλαμίνας, Σπετσών και Χαλανδρίου καταργούνται. Ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Αθηνών ορίζονται το Μαρούσι, το Κορωπί και το Περιστέρι, στην κατά τόπον αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν: α) στην Περιφερειακή Έδρα Αμαρουσίου, οι Δήμοι Αμαρουσίου, Λυκόβρυσης-Πεύκης, Ηρακλείου, Νέας Ιωνίας, Μεταμόρφωσης και Χαλανδρίου, β) στην Περιφερειακή Έδρα Κορωπίου, οι Δήμοι Κρωπίας, Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Μαρκόπουλου-Μεσογαίας, Σαρωνικού και Λαυρεωτικής, γ) στην Περιφερειακή Έδρα Περιστερίου, οι Δήμοι Περιστερίου, Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Ιλίου και Πετρούπολης. Οι οργανικές θέσεις δικαστών και εισαγγελέων του Πρωτοδικείου Αθηνών ορίζονται ως ακολούθως: α) Πρόεδροι Πρωτοδικών: εκατόν πενήντα μία (151), β) Πρωτοδίκες: πεντακόσιες εξήντα τρεις (563), γ) Δικαστικοί Πάρεδροι: τριάντα επτά (37), δ) Εισαγγελείς Πρωτοδικών: πενήντα εννέα (59), ε) Αντεισαγγελείς Πρωτοδικών: εβδομήντα εννέα (79), στ) Εισαγγελικοί Πάρεδροι: δεκατρείς (13). Οι οργανικές θέσεις των δικαστικών υπαλλήλων του Πρωτοδικείου Αθηνών ανέρχονται σε χίλιες εκατόν είκοσι επτά (1.127), της περιφερειακής έδρας Αμαρουσίου σε είκοσι οκτώ (28), της περιφερειακής έδρας Περιστερίου σε είκοσι δύο (22) και της περιφερειακής έδρας Κορωπίου σε είκοσι τρεις (23).
Ως περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Πειραιώς ορίζονται η Καλλιθέα, η Ελευσίνα και ο Πόρος, στην κατά τόπον αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν: α) στην περιφερειακή έδρα Καλλιθέας, οι Δήμοι Καλλιθέας, Μοσχάτου-Ταύρου, Νέας Σμύρνης και Παλαιού Φαλήρου, β) στην περιφερειακή έδρα Ελευσίνας, οι Δήμοι Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μεγαρέων και Μάνδρας-Ειδυλλίας, πλην της Δημοτικής Ενότητας Ερυθρών, και γ) στην περιφερειακή έδρα Πόρου, οι Δήμοι Ύδρας, Πόρου και Τροιζηνίας-Μεθάνων. Οι οργανικές θέσεις δικαστών και εισαγγελέων του Πρωτοδικείου Πειραιώς ορίζονται ως ακολούθως: α) Πρόεδροι Πρωτοδικών: δεκαεννέα (19), β) Πρωτοδίκες: εκατόν είκοσι πέντε (125), γ) Δικαστικοί Πάρεδροι: δώδεκα (12), δ) Εισαγγελείς Πρωτοδικών: οκτώ (8), ε) Αντεισαγγελείς Πρωτοδικών: δεκατέσσερις (14), στ) Εισαγγελικοί Πάρεδροι: δύο (2). Οι οργανικές θέσεις των δικαστικών υπαλλήλων του Πρωτοδικείου Πειραιώς ανέρχονται σε διακόσιες εβδομήντα εννέα (279), της περιφερειακής έδρας Καλλιθέας σε είκοσι τρεις (23), της περιφερειακής έδρας Ελευσίνας σε εννέα (9) και της περιφερειακής έδρας Πόρου σε τρεις (3).
