Η ευρύτερη περιοχή της Μάνδρας και της Ελευσίνας είναι από τις πιο «προβληµατικές» στην Αττική – Η άγνωστη έρευνα που χαρτογραφεί τα ευάλωτα σε πλημμύρα μέρη του λεκανοπεδίου – Αναλυτικό ρεπορτάζ της «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ»
Τι θα συνέβαινε αν έπεφτε στην Αττική βροχή ανάλογη με εκείνη που έπεσε στη Θεσσαλία; Θα άντεχε ο Κηφισός τον τεράστιο όγκο του νερού; Θα πλημμύριζαν οι περιοχές που έχουν χτιστεί δίπλα ή πάνω σε ρέματα; Πόσος κόσμος θα μπορούσε να εκτεθεί σε κίνδυνο;
Κι όμως, το ερώτημα αυτό πλέον έχει απαντηθεί. Τον Μάρτιο του 2021 η Περιφέρεια Αττικής υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) και το Πανεπιστήμιο Αθηνών (ύψους 2,2 εκατ. ευρώ) για την εκπόνηση έρευνας με τίτλο «Εκτίμηση κινδύνου σεισμού, πυρκαγιάς και πλημμυρών στην Περιφέρεια Αττικής». Το Κέντρο Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης «Beyond» του ΕΑΑ ανέλαβε, σε συνεργασία με τα τμήματα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, του ΑΠΘ και του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, καθώς και το τμήμα Μεταλλειολόγων του ΕΜΠ, να εκτιμήσει τον κίνδυνο πλημμυρών σε πέντε λεκάνες που υπέδειξε η Περιφέρεια: της Πικροδάφνης, της Μάνδρας, του Σαρανταποτάμου, του ρέματος Γιώργη (Νέα Πέραμος) και του Κηφισού. Το αποτέλεσμα έχει ήδη ολοκληρωθεί στις τέσσερις πρώτες περιοχές και θα ολοκληρωθεί και για τον Κηφισό μέχρι το τέλος του έτους – είναι μια λεπτομερής ανάλυση, που φτάνει σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου.
Δεδομένα και εκτιμήσεις
Οπως εξηγεί η Αλεξία Τσούνη, συντονίστρια του έργου για τις πλημμύρες, η έρευνα ξεκίνησε με δορυφορικά δεδομένα, που συμπληρώθηκαν με αυτοψίες σε όλο το μήκος των ρεμάτων και των παραποτάμων τους. Στην πορεία συνυπολογίστηκε το ιστορικό κλήσεων για πλημμύρες στην πυροσβεστική, τα εκτελεσθέντα έργα, ομβρίων ή αντιπλημμυρικά (ένα τιτάνιο έργο, αν σκεφτεί κανείς τι υλικό έπρεπε να συγκεντρωθεί από όλες τις τεχνικές υπηρεσίες των υπουργείων, της περιφέρειας και των δήμων και να συμπληρωθεί για εκεί όπου δεν υπήρχε) και εφάρμοσαν σε αυτά υδραυλικά μοντέλα με σενάρια πλημμυρών 50ετίας, 100ετίας και 1.000ετίας, κάνοντας μια προσομοίωση πλημμύρας. Στη συνέχεια, στο σύστημα μπήκαν στοιχεία για την πυκνότητα και την ηλικία του πληθυσμού και τους τύπους των κτιρίων, ώστε να υπολογιστεί η τρωτότητα κάθε περιοχής, πάντα σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου, καθώς και οι αξίες της γης από το υπουργείο Οικονομικών. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα που δημιουργήθηκε έχει και επιχειρησιακή χρησιμότητα, καθώς δείχνει ποιες είναι οι ασφαλείς περιοχές εκκένωσης σε περίπτωση πλημμύρας και οι ασφαλέστερες διαδρομές. Η βάση δεδομένων βρίσκεται σε λειτουργία, αλλά δεν είναι ανοιχτή στο κοινό, με εξουσιοδοτημένους χρήστες μόνο από την περιφέρεια και τους δήμους που αφορά.
«Έχουμε δημιουργήσει ένα μοναδικό παρατηρητήριο πληροφορίας και εκτίμησης κινδύνου για όλους αυτούς τους δήμους», λέει στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ο Χάρης Κοντοές, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ο οποίος είναι επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος για το ΕΑΑ. «Με το εργαλείο αυτό η περιφέρεια και οι δήμοι θα μπορούν να προγραμματίσουν σωστά τα έργα τους, να παρέμβουν εκεί όπου υπάρχει πρόβλημα και να ενημερώσουν τους κατοίκους των πιο επικίνδυνων περιοχών. Ήδη ξεκίνησαν κάποιες πρώτες ενημερωτικές συναντήσεις με μεγάλη συμμετοχή – οι κάτοικοι ήξεραν πού είναι τα προβλήματα, δεν ήξεραν όμως πόσο επικίνδυνα είναι. Η περιφέρεια επίσης έκανε κάποιες πρώτες παρεμβάσεις, που ακούγονται απλές αλλά είναι ουσιαστικές, όπως οι καθαρισμοί και η κατάλληλη σηματοδότηση οδών. Δεν θες σε μια τέτοια στιγμή να βρεθείς σε αδιέξοδο».
Η προσοµοίωση. Η ευρύτερη περιοχή της Μάνδρας και της Ελευσίνας είναι από τις πιο «προβληµατικές» στην Αττική. Οι τρεις εικόνες δείχνουν πόσο εκτιµάται ότι θα πληµµυρίσουν στη σφοδρότερη βροχή της 50ετίας, της 100ετίας και της 1.000ετίας. Οι συγκεντρώσεις νερού απεικονίζονται µε γαλάζιο χρώµα.
